 |
| Η Ελευθερία Λεκανίδου (1902-1990) θυγατέρα του ΓΓραμματέα της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής Κρήτης Ιωσήφ Λεκανίδη και σύζυγος του δικηγόρου Αντώνη Αρετάκη υπήρξε η πρώτη γυναίκα φαρμακοποιός της Κρήτης. |
Η πρώτη γυναίκα φαρμακοποιός της Κρήτης
Η Ελευθερία Λεκανίδου (1902-1990) υπήρξε η πρώτη γυναίκα φαρμακοποιός της Κρήτης. Σε μια εποχή που τα κορίτσια ούτε καν σχολείο δεν τα έστελναν, εκείνη καταφέρνει με την υποστήριξη της οικογένειάς της να σπουδάσει και ανοίγει το 1926 το φαρμακείο της. Η κόρη της, Δέσποινα Αρετάκη – Τζαφάλια, συνταξιούχος φαρμακοποιός η ίδια, μας περιγράφει το κλίμα εκείνης της εποχής, όπως το γνώρισε μέσα από τη μαρτυρία της μητέρας της: «Πιο πριν υπήρχαν κυρίως πρακτικοί φαρμακοποιοί. Τότε υπήρξε μια φουρνιά φαρμακοποιών που βγήκε από το πανεπιστήμιο. Εκτός από τη μητέρα μου ήταν οι Μουντάκης, Μανιουδάκης, Σπυριδάκης, Μπιτσάκης, Σκουλάς κ.ά.».
«Εκείνα τα χρόνια υπήρχε πολλή φτώχεια, δύσκολα χρόνια. Δεν υπήρχαν ασφαλιστικά ταμεία και ως επί το πλείστον οι φαρμακοποιοί έφτιαχναν συνταγές στο γουδί αλλά και δίναν πολλά φάρμακα δωρεάν γιατί ο κόσμος δεν είχε να πληρώσει», σημειώνει η κόρη της κα Δέσποινα Αρετάκη – Τζαφάλια, υπογραμμίζοντας συγχρόνως την εποχή εκείνη, «την ύπαρξη γιατρών -ηρώων, που επισκέπτονταν ασθενείς στα σπίτια και στο τέλος όχι μόνο χρήματα δεν έπαιρναν αλλά έβαζαν και λεφτά στο μαξιλάρι, γιατί άμα ήταν άρρωστος κανείς δεν είχε μεροκάματο για να πάρει τα φάρμακα».
Σε αντίθεση με τα σημερινά, τα προπολεμικά φαρμακεία δεν κατακλύζονταν από
προϊόντα φαρμακευτικών βιομηχανιών αλλά η “καρδιά” τους χτυπούσε στο εργαστήριό
τους, όπου παρασκευάζονταν σιρόπια, σκονάκια, αλοιφές και άλλα φάρμακα
χειροποίητα.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής οι λιγοστοί φαρμακοποιοί των Χανίων θα
υποχρεωθούν μετά από εντολές των κατακτητών να συστεγαστούν ανά 2-3: «Τότε
υπήρχαν 6-7 φαρμακεία. Οι περισσότεροι φαρμακοποιοί είχαν καταφύγει στα χωριά
τους και γύρισαν στα Χανιά με τα πόδια. Η μάνα μου γύρισε πεζή από τον
Αλίκαμπο. Το φαρμακείο της ήταν στη Χάληδων και το βρήκε κατεστραμμένο από τις
βόμβες και λεηλατημένο» λέει η κα Αρετάκη –Τζαφάλια και συνεχίζει: « Η πείνα
κυριαρχούσε και για να προμηθευτεί από την Αθήνα ένας φαρμακοποιός τις ουσίες
που είχε ανάγκη για την παρασκευή των φαρμάκων πλήρωνε με… ελαιόλαδο ή τσιγάρα».
Εκείνη την εποχή δημιουργήθηκε και ο πρώτος Συνεταιρισμός Φαρμακοποιών. Ο
συνεταιρισμός λειτούργησε έως το 1953, όταν ο κάθε φαρμακοποιός έκανε ξανά το
δικό του φαρμακείο.
Τη χρονιά εκείνη η Ελευθερία Λεκανίδου, σύζυγος του δικηγόρου Αντώνη Αρετάκη, ανοίγει το φαρμακείο της στην πλατεία Κοτσάμπαση, ενώ η κα Αρετάκη – Τζαφάλια θα πάρει τη “σκυτάλη” το 1968: «Μέχρι τότε το επάγγελμα ήταν κλειστό και ήμασταν μόνο 9 φαρμακεία στην πόλη των Χανίων. Την περίοδο της χούντας άνοιξε το επάγγελμα. Εκείνα βέβαια τα χρόνια τα φαρμακεία προμηθεύονταν πια έτοιμα σκευάσματα από ελληνικές κυρίως εταιρείες και βέβαια υπήρχαν τα ασφαλιστικά ταμεία» λέει η κα Αρετάκη Τζαφάλια.
Τη ρωτάμε πώς βίωσε την αλλαγή από την εποχή που κυριαρχούσαν τα σκονάκια στα βιομηχανοποιημένα φάρμακα: «Με τα έτοιμα σκευάσματα πια οι υπάλληλοι έκαναν τη δουλειά και οι φαρμακοποιοί -θα λέγαμε- ήταν επί των δημοσίων σχέσεων», σχολιάζει αστειευόμενη και προσθέτει: «Πέρα από την πλάκα, οι φαρμακοποιοί ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή σε θέματα υγείας, γιατί τα φαρμακεία είναι συχνά ο πρώτος σταθμός που επισκέπτεται κανείς όταν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας. Επίσης, τα φαρμακεία προσφέρουν δωρεάν πολλές υπηρεσίες όπως βλέπουμε και σήμερα: κλείνουν ραντεβού για τα εμβόλια, θα προμηθεύουν τα τεστ, κάνουν ενέσεις, παίρνουν πιέσεις κ.λπ.».
Στη φωτογραφία διακρίνεται η πρώτη προπολεμική γενιά επιστημόνων φαρμακοποιών των Χανίων: Από αριστερά (όρθιοι) οι Νίκος Μουντάκης, Γιώργος Μπιτσάκης και Γρηγόρης Σκουλάς. Επίσης, στην πρώτη σειρά (καθισμένοι) διακρίνεται η πρώτη Κρητικιά επιστήμονας φαρμακοποιός Ελευθερία Λεκανίδου μαζί με τον καθηγητή Εμμανουήλ Εμμανουήλ (τρίτος από αριστερά) και τον Στυλιανό Μπιτσάκη (πρώτος δεξιά)
