Αλίκαμπος ο αγαπημενος!

AΛΙΚΑΜΠΟΣ

Το όνομα του αναφέρεται πριν από το 1528 και κατά τους ιστορικούς προέρχεται από το Πελασγικό αλί αντί ηλί που σημαίνει υψηλός και από το Λατινικό cambo. Γι΄αυτό και γράφεται με ι και παλαιότερα έπερνε δασεία. Κατοικείται δε από την προ Μινωίκή εποχή. Είναι ημιορεινό κτηνοτροφικό χωριό σε υψόμετρο 350 μέτ. Εχει ένα μόνο αξιόλογο κτήμα με το όνομα Κλήμα.
Απέχει από τα Χανιά 40 χιλ.και βρίσκεται αριστερά του Εθνικού δρόμου Χανίων- Σφακίων σε απόσταση από τις Βρίσες 6 χιλ.Εκτείνεται στις υπώρειες των ανατολικών Λευκών Ορέων ή όπως λέγονται Αλικαμπιώτικες ή Γρυλλιανές Μαδάρες. Η έκταση των εδαφών του αρχίζει από τα δυτικά του δρόμου Χανίων Σφακίων, που είναι τα όρια του με τον Εμπρόσνερο, και φθάνει ανατολικά μέχρι του Μαλαφαρά και το Αρκούδι πάνω από τη λίμνη Κουρνά. Σ΄αυτά τα μέρη πάλλεται αιώνες τώρα η βουκολική καρδιά των Αλικαμπιωτών που δίδουν καθημερινά τον δύσκολο αγώνα για επιβίωση,με την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας αιγοπροβάτων. Εδώ ο αρχαίος Θεός, ο τραγοπόδης Πάνας, χοροπηδά πότε προς το μέρος της Δαφνοκορφής και πότε δεξιά στις πλαγιές της Μαδάρας και θέτει υπό την προστασία του βοσκούς και ζώα.
Η θέση του χωριού προς νότο έχει τα Λευκά Ορη από το στενό του Κατρέ, απ΄όπου ξεχύνεται ο καταστροφικός νοτιάς στον Αποκόρωνα, έως την κορυφή Μαντόνας. Στα βόρεια έχει τις εδαφολογικές εξάρσεις, Κεφάλα, Στίχι, και Αχνότρυπα. Ανατολικά μεταξύ Δαφνοκορφής και Μαδάρας υπάρχει το στενό του Κλήματος που ελέγχει τις κινήσεις από δυτικά προς ανατολικά. Τα δύο κλειδιά περάσματα, Κατρέ και Κλήμα καθιστούν τον Αλίκαμπο ως τις Θερμοπύλες της Κρήτης. Η έκταση που έχει κτιστεί το χωριό χαρακτηρίζεται απρόσιτη από τη ΝΑ έως τη ΒΔ πλευρά επειδή έχει όλο γκρεμούς που παίζουν το ρόλο θεόρατων άκτιστων τοιχών. Λόγω του δυπρόσιτου της θέσης του υπήρξε, κατά καιρούς, καταφύγιο πολλών ανυπότακτων οπλαρχηγών, ήτο δηλαδή διαχρονικά ένα σημαντικό επαναστατικό κέντρο αντίστασης.
Για τον Αλίκαμπο και τη συμβολή του στις κατά καιρούς επαναστάσεις πολλά αναφέρουν οι ιστορικοί, όπως ο Ψιλλάκης και ο Μουρέλλος. Οι οικογένειες που ξεχωρίζουν για τους εθνικούς των αγώνες είναι αυτή των Τζανούκων, των Αναγνωστάκηδων και των Γρύλληδων που είναι απόγονοι του ήρωα Μπουζομάρκου που σκοτώθηκε στη Γραμβούσα το 1823 και του ήρωα Μπουζονικόλα που το 1744 σκοτώθηκε κατά την καταστροφή του Πύργου του Γενίτσαρου Αλιδάκη στον Εμπρόσνερο.

Αρχαιολογικές περιοχές με ενδιαφέρον
Το Βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας. Είναι πριν την είσοδο του χωριού κάτω από τη βρύση, στο βάθος του φαραγγιού. Στο εσωτερικό του υπάρχουν τοιχογραφίες του Ιωάννου Παγωμένου από το 1315.

Τ΄αρχοντικά.
Είναι στο κέντρο του χωριού κάτω από τον Αγιο Γεώργιο και μαρτυρούν την αρχιττοτεχνική σπουδή κτισίματος των Βενετών.

Ο Αγιος Αντώνιος.
Κτίστηκε στη θέση όπου οι Βενετοί το 1536 έκαψαν ζωντανό τον Αλικαμπιώτη Αρχιμανδρίτη Αντώνιο για την επαναστατική του δράση.

Πυργιολήκι.
Φρούριο,στο κέντρο του χωριού,το έκτησαν οι Σαρακινοί το 821 μ.χ Ελληνικά. Βρίσκονται μεταξύ Αλικάμπου και Εμπροσνέρου στη θέση που ήτο η αρχαία Κάτρη ή Κατρεύς.

Κλήμα.
Εδώ τις 3|9|1895 έγινε η ένοπλη συνάντηση των πρωτοπόρων Κρητων επαναστατών με συνέπεια την τελευταία και τυχερή επανάσταση της Κρήτης.
Μπορούμε επίσης ν΄αναφέρομε το Αρχαύλι,το μπαλκόνι του χωριού απ΄όπου βλέπεις ολόκληρη την επαρχία Αποκορώνου.

Διαχρονικές ιστορικές Καμπές της μακραίωνας ιστορίας του
821. Κατελήφθη από κουρσάρους Σαρακηνούς
961. Απελευθερώθηκε από τον Νικηφόρο Φωκά.
961 έως 1204. Ηταν φέουδο του αρχοντόπουλου Μαλαβαρά,οπότε με τη Δ’ Σταυροφορία ο Μομφερατικός τον πούλησε στους Βενετούς.
1528. Ο Δαλφέρμης κατέστρεψε τον Αλίκαμπο,από 850 οικογένειες έμειναν 5! 1824. Κατελήφθη από τους Αιγύπτιους του Χουσείν.
1887. Στα Ελληνικά έγιναν σφοδρές μάχες με το σώμα του Μουσταφά Πασά, 1888. Στις ίδιες θέσεις κατετροπόθη ο Μεχμέτ Πασάς.
1895. Στη μάχη Αλικάμπου έγιναν σφοδρές μάχες στις θέσεις Πάτελα, Στίχι, Αχνότρυπα και Κεφάλα.
1943.Το χωριό περιεκυκλώθηκε από Γερμανούς και σκότωσαντονΚων.Γρυλλάκη, Την ίδια χρονολογία σε εκαθαριστική ειχείρηση των οι Γερμανοί συνέλαβαν τον Ιωάν. Μ. Φουντουλάκη και έκτοτε εχάθη. Επίσης συνέλαβαν τα εξαδέλφια Γεώρ.Κ.Γρυλλάκη και Μαν. Κ. Γρυλλάκη που τα εξετέλεσαν έξω από του Ασκύφου, σε μικρό λόφο, που έχει στηθεί αναμνηστική μαρμάρινη στήλη Θ΄αναφέρομε ακόμη εδώ τον Μακεδονομάχο Μαν. Γρύλλο που σκοτώθηκε στις 14|7|1906 στο Γκορνίτσοβο και τον Ιωάν. Γ. Γρυλλάκη που σκοτώθηκε το 1905 στην επανάσταση του Θερίσου.
1944.Στις ίδιες θέσεις της Κεφάλας έγινε μάχη με τους Γερμανούς κατακτητές και από τα βλήματα του πυροβολικού υπήρξαν 7 τραυματίες Αλικαμπιώτες.


Από τον μεγάλο κατάλογο των καταξιωμένων έχομε τους.
Ιωσήφ Λεκανίδης.Γενικός Γραμματέας της Επαναστατικής Επιτροπής του1895, του οποίου τ΄απομνημονεύματα κοσμούν τη Δαν. Κοιν. Βιβλιοθήκη Αλικάμπου.
Στέφανος.Ι.Λεκανίδης. Πρώτος Δήμαρχος Χανίων μετά την απελευθέρωση
Νικόλαος Κ. Γρυλλάκης.Συγγραφέας, με το ιστορικό βιβλίο του «Η Μακεδονία χθές, σήμερα και αύριο» προσέφερε ανεκτίμητη υπηρεσία στην πατρίδα.
Νικόλαος Ξ. Γρυλλάκης.Συγγραφέας, με πλούσιο συγγραφικό έργο σε Επιστημονικές μελέτες και δοκίμιαΤο σύγγραμμα του «Γεωργική Μετεωρολογία» διδάσκεται σε φοιτητές Γεωπονικών Πανεπιστημίων.Τέλος από τις ιστορικές του εργασίες, η «Δυτική Κρήτη και η Συμβολή της στη Νεότερη ιστορία της Ελλάδος 1821-1945» αποτελεί την μεγάλη του προσφορά στον τόπο του.
Κωνστ. Γ. Γρυλλάκης.Καθηγητής Μαθηματικών –ερευνητής στο Παν.Αθηνών
Μανούσος Γ. Γρυλλάκης. Ετυχε επαίνου από τον πρόεδρο των Η.Π.Α Γεώρ.Μπους, τον πατέρα,για το ερευνητικό του έργο. Είναι Καθηγ-ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μαίριλαντ των Η.Π.Α.

Πηγές:
Η Δαν. Κοιν. Βιβλιοθήκη Αλικάμπου και οι δημοσιεύσεις του Νικολ. Ξ.Γρυλλάκη

Ν.Ξ.Γ