Η ομιλία του συγγραφέα κ. Νίκου Ξ.Γρυλλάκη στην επετειο της 3ης Σεπτεβρίου 21012 στο Κλήμα Αλικάμπου

Σας καλοσωρίζω και φέτος εδώ στο Κλήμα για να γιορτάσομε την επέτειο της ένοπλης συνάθροισης των προγόνων μας της Δυτικής Κρήτης το 1895 στη θέση αυτή που δημιουργήσαμε τη βάση για να στηθεί το μόνιμο πλέον άγαλμα του Κρητικού Αντάρτη της εποχής εκείνης.

Βέβαια για να φθασομε μέχρις εδώ αντιμετωπίσαμε αντοξοότητες,παλινωδίες ακόμη κα εμπαιγμούς. Ευτυχώς όλα ξεπεράστηκαν και βρισκόμαστε εδώ σε αυτήν την ωραία θέση για να συνεχίσομε την κατ`έτος εκδήλωσή μας.

Η ζωή είναι δώρο Θεού και η ελευθερία μας δώρο των προγόνων μας, γιατι με τους κατά καιρούς εθνικούς αγώνες των δεν άφησαν να ριζώσει στον τόπο μας το δένδρο της σκλαβιάς.

Είμεθα και αυτό το χρόνο εδώ για να ευχαριστήσομε το Θεό και να τιμήσομε τη μνήμη των πρωτοπόρων προγόνων μας για την ελευθερία που μας χάρισαν με τους συνεχείς αγώνες τους.

Είναι αφελές να ερμηνεύομε το παρόν ως μονότονη επαναληψη του παρελθόντος αλλά άλλο τόσο είναι επικίνδυνο να αγνοούμε την ιστορία μας.Ο τόπος εδώ στην περιοχή του Νομού Χανίων και κυρίως η ρίζα του είναι,χωρίς υπερβολή, ο μοναδικός τόπος σε όλον τον κόσμο που έχει υποστεί τόσες πολλές επιθέσεις, από τους κατά καιρους επίδοξους κατακτητές στη μακραίωνα ιστορία του. Οι επιθέσεις αυτές είχαν κατά καιρούς και τις αντίστοιχες αντιδράσεις του υπερήφανου και αδούλωτου λαού του με πληθώρα εξεγέρσεων και επαναστάσεων από τους ασυμβίβαστους με τη σκλαβιά προγόνους μας. Δεν υπάρχει κομματι γης ,κυρίως στα ορεινά του νομού που τοποθεσί ή χαράκι που να μην έχει να διηγηθεί και καποια ηρωική πράξη. Αυτή τη χρονιά δε θα περιοριστούμε μόνο στη συνάντηση που έγινε εδώ στο Κλήμα αλλά θα δώσομε συνοπτικά και τα σημαντικότερα γεγονότα που συνέβησαν στη Δυτική Κρήτη ,προ και μετά από αυτην την ένοπλη συνάθροιση των πρωτοπόρων προγόνων μας εδώ στο Κλήμα.

Από τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας αρχίζει και η αντισταση κατά του κατακτητή,πότε με τη δήθεν βοήθεια των Βενετών στα Χανια το 1692 και πότε με την ενθάρρυνση των Ρώσων όπως συνεβη με την επανασταση του Δασκαλογιάννη  το 1770.

Αρχίζομε λοιπον με τη μεγάλη επανασταση στην επαρχία Σφακίων με πρωτομάρτυρα το Δασκαλογιάννη.Αυτή η επανασταση θεωρήθηκε ο προπομπός της επαναστασης του 1821

Ο Δασκαλογιάννης πήγε στην Ιταλία όπου έμαθε ιταλικά και έγινε κοσμοπολίτης και φορέας των ευρωπαικών ιδεών της Αναγέννησης.

Τις ιδέες αυτές ήθελε να περάσει στους συμπατριώτες του και να τους ξεσηκώσει εναντια στον τύραννο και δυναστη των ανθρωπίνων δικαιωματων και ελευθεριών.

Στην Τριέστη γνωρισε το ρώσο Ορλώφ με την υποκίνηση του οποίου τελικά αποδέχεται την πρόταση για επανασταση στην Κρήτη ύστερα μαλιστα από τη γραπτή διαβεβαίωση για ρωσική βοήθεια.

Μετά από αυτά έρχεται στην Ανώπολη όπου 25 μαρτίου 1770 σε ενθουσιώδη συγκέντρωση στην Ανώπολη υψώνεται η σημαία της επανάστασης περιμένοντας την υποσχεθείσα βοήθεια του ρωσικού στολου που ευρίσκετο στην Πάρο.Ομως την τελευταία στιγμή ο Ορλώφ με το ρώσικο στόλο αντί να πλεύσει προς τα Χανιά έπλευσε προς Τσεσμέ και συμμάχησε με τον τουρκικό στόλο.

Η μοίρα του Ελληνισμού για άλλη μια αθέτηση υποσχέσεων και από την πλευρά των Ρώσων.

Η ιστορία μας διδάσκει ότι φιλίες και συμμαχίες δε μπορούν να συνυπάρξουν αν δεν υπάρχουν συμφέροντα.

Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη υπήρξε το πρώτο δυνατό σκίρτημα της Κρητικής ψυχής ενάντια στο φοβερό και άγριο ανατολίτη δυνάστη.

Το δέδντρο της τυραννίας όπως επί αιώνες προσπαθούν οι κατά καιρους επίδοξοι κατακτητές δε θα φυτρώσει και αυτή τη φορά στην Κρήτη.

Ηρωες γεννιόνταν και θα γεννιώνται πάντα στην Κρήτη κυρίως τη Δυτική..

Δεν περασαν πολλά χρόνια και την ανοιξη του 1774 Σφακιανοί μαζί με Αποκορωνιώτες με αρχηγό το γιγαντόσωμο Μανούσακα Παττακό ,καπετάνιο της επαναστασης Δασκαλογιάννη και το Μπουζο-Θόδωρο από την οικογένεια των Μπουζήδων που έβγαλε αργότερα τους ήρωες Μπουζομάρκο και Μπουζονικόλα, εξολόθρεψαν το τρομερό και άγριο γενίτσαρο Αληδάκη στον Εμπρόσνερο Αποκορώνου.

Φτάνομε το έτος 1830 με την επιστροφή της Κρήτης από τους Αιγύπτιους στους Τούρκους οπότε άρχισε πληθώρα εξεγέρσεων και επαναστάσεων με πρώτο το κίνημα Μαυρογένη το 1858 κατά το οποίο μεταξύ των άλλων οι πρόγονοί μας πέτυχαν το σεβασμό της θρησκείας των με τη σύσταση Χριστιανικών Δημογεροντιών αρμοδιότητας πάνω σε θέματα θρησκείας,παιδείας και οικογενειακού δικαίου.

Ακολούθησε το έτος 1866 η σφοδρότερη και σκληρότερη επανάσταση όλων των επαναστάσεων ,αυτή που έγινε από τον Αρχιμανδρίτη της Μονής Γωνιάς, Παρθένιο Περίδη. Τη σκληρή και άγρια αυτή επανάσταση του 1866 ακολούθησαν πολλές άλλες μικρότερες αλλά εξίσου σημαντικές όπως:

Η μάχη στο Βαφέ στα τέλη του 1866

Η μάχη στην Αγία Ρουμέλη το 1867

Η μάχη στην Κράπη κατά του Ομερ το 1867

Η μάχη στους Λα΄κους, στο Θέρισσο και Τζιτζιφέ το 1868

Οι επαναστάσεις αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα να δοθούν από το Σουλτάνο στις 23 Νοεμβρίου 1868 διοικητικές παραχωρήσεις που απετέλεσαν τη βάση του λεγόμενου οργανικού Νόμου.

Το 1878 έχομε την επανασταση που έφερε τη σύμβαση της Χαλέπας με την οποία η Κρήτη αποχωριζόταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και στο μελλον θα διοικούνταν από τη Γενικη Διοικηση της Κρήτης.

Και φθανομε στην ένοπλη συνάθροιση του Κλήματος στις 3 Σεπτεμβρίου 1895 με πρωτοπόρους μεταξύ άλλων του Μανούσο Κούνδουρο και Ιωσήφ Λεκανίδη.

Οι πρωτεργάτες της συγκέντρωσης ήξεραν ότι οι τότε Μεγάλες Δυναμεις δεν ήθελαν με κανενα τρόπο την ένωση με την Ελλάδα γιατι σε αυτην την περίπτωαη δε θα εξυπηρετούνταν τα δικά τους συμφέροντα.

Απεφάσισαν λοιπον να ζητήσουν μεταπολίτευση με πολίτευμα τέτοιο ω΄στε να μπορουν να κανονιζουν μόνοι τους τα του οικου τους.

Τα αιτήματα αυτά δε μπορούσαν να τα απορρίψουν οι Μεγάλες Δυνάμεις γιατι δε μπορούσαν να αρνηθούν στην περίοδο της Αναγέννησης σε ένα λαό το δικαίωμα να ζητά βελτίωση των όρων και καλύτερη επιβίωση και μάλιστα πήραν θέση ευμενή απέναντι των δικαίων αιτημάτων του επαναστατημενου λαού.

Δυστυχώς όμως η θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης ήταν αντίθετη και ούτε λίγο ουτε πολύ διέταξε τους επαναστάτες να διαλυθούν ,ο δε τότε υπουργός Εξωτερικών Σκουζες  τους αποκάλεσε»δαιμονισμένους των βουνών».

Πρέπει αλήθεια να θαυμασουμε τους πρωτοπόρους αυτούς προγόνους μας για την οξύνοιά τους, τη διορατιοότητά τους, το πολιτικό τους αισθητήριο και τη διπλωματική τους δεξιότητα που θα τη ζήλευαν ακομα και αυτοί οι διπλωμάτες καριέρας.

Ηταν βέβαιον ότι επεδίωκαν την ένωση αλλά κλιμακωτά δηλαδή εφήρμοσαν τη μέθοδο του σαλαμιού ή όπως λέει η ρήση του θυμόσοφου λαού μας «αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μελι»

Ετσι όταν ήλθαν οι ευνοικές συνθήκες όπως το Αρμενικό Ζήτημα το οποιον αναστάτωσε ολην την Ευρώπη ζήτησαν την Ενωση.

Από αυτή την ένοπλη συναθροιση στη Κλήμα Αλικάμου προήλθαν

Η Μάχη του Αλικάμπου το Νοέμβριο του 1895

Η πολιορκία και κατάληψη του τότε φρουρίου του Βάμου

Η Μάχη της Αλμυρίδας.

Βέβαια και μετα από αυτές τις μάχες ακολούθησαν και άλλες σημαντικές ηρωικές πράξεις όπως εκείνη  του έτους 1898 όπου για πρώτη φορά κυμάτισε η ελληνική σημαια της οποίας ο ιστός κόπηκε από οβίδα του ρώσικου πολεμικού τον οποιο αντικατέστησε αμέσως με το σωμα του ο ήρωας Καγιαλεδάκης για να θυμίζει στις επόμενες γενεές το θαρρος και τη λεβεντιά που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους.

Ακολούθησαν χαρακτηριστικές σημαντικές πολιτειακές μεταβολές όπως η δημιουργία της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας με την εκλογή του πρίγκηπα Γεώργιου ως Υπατου Αρμοστή της Κρήτης στις 9-12-1898 με σημαια που αποτελείτο από άσπρο σταυρό στη μεση και τέσσερα τετράγωνα, τρια μπλε και ένα κοκκινο.

Η πρώτη Κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτειας σχηματιστηκε  στις 29 Απριλίου με υπουργό μεταξύ αλλων και τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως Υπουργό Δικαιοσύνης.

Ετσι δημιουργήθηκε ύστερα από αιώνες ένα μικρό κράτος τέλειο και συγκροτημένο, αυτό της Κρητικής Πολιτείας.

Ακολουθεί το 1905 με την επανασταση στο Θέρισο από το διορατικό Βενιζέλοπου είχε αντιληφθεί τις διαφωνίες των Μεγάλων Δυναμεων και έβλεπε ότι μετά τον αρραβώνα γάμος δεν ακολουθεί δηλαδή Ενωση και άρπαξε την ευκαιρία και οργανωσε στο Θέρισο προσωρινή Κυβέρνηση Κρήτης που με τη Δεύτερη Συντακτική πράξη στις 30 Ιουλίου 1906 εξέδωσε ενωτικό ψήφισμα.

Ο Αρμοστής Γεώργιος υπέβαλε την παραίτησή του και ανεχώρησε από τηνΚρήτη στις 12 Σεπτεμβρίου του 1906

Ακολουθεί η αρμοστεί Ζαίμη ως τις 22-9-1908 που Βενιζέλος, Ξηράς και Παπαγιαννάκης κάλεσαν του Χανιώτες στο Πεδίον του Αρεως στα Χανια και κήρυξαν την Ενωση.

Η έκρηξη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 και η επιτυχής έκβασής τους έφερε την οριστική λύση του Κρητικού Ζητήματος με τη Συμθήκη του Λονδίνου στις 30-5-1913.

Η επίσημη Ενωση έγινε την 1^η Δεκεμβριου του 1913 τερματίζοντας τη σκλαβια αιώνων.

Κάθε συγκέντρωση που γίνεται για εθνικούς σκοπους είναι για ν`αποτείσομε φόρο τιμής στη μνημη εκείνων που με κάθε τρόπο συνέβαλαν ώστε σήμερα εμεις να καρπούμεθα τα αγαθά της ελευθερίας

Οι θυσίες αποτελουν δίδαγμα και υποθήκη στις επερχόμενες γενεες και υποχρέωση δική μας η μετάδοση των ιστορικών γεγονότων στους νεότερους γιατι έθνη και λαοί που λησμονούν την ιστορία τους σβήνουν και χάνονται με την παροδο του χρόνου