ΒΡΥΣΕΣ

     Οι Βρύσες είναι η έδρα του Δήμου Αποκορώνου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχουν 740 κατοίκους. Το χωριό βρίσκεται σε πεδινό πρανές σε υψόμετρο 70 μέτρων και διασχίζεται από τους ποταμούς Βρυσιανό και Μπούτακα. Η ονομασία του χωριού οφείλεται στην ύπαρξη πολλών πηγών στην περιοχή, οι οποίες παλιότερα ονομάζονταν «βρύσες». Το χωριό είναι σχετικά νέο, καθώς δεν υπήρχε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά η τοποθεσία αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νεότερη κρητική ιστορία.
      Κατά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770 στην περιοχή στρατοπέδευσαν 12.000 Οθωμανοί στρατιώτες, τους οποίους συγκέντρωσαν οι πασάδες της Κρήτης για να καταπνίξουν την εξέγερση. Η λαϊκή μούσα μνημονεύει το γεγονός ως εξής: «Οι Βρύσες γυρωτρίγυρα μαυρίζουν σαν τα δάση, κι από τρεις τόπους ξεκινούν [εννοεί τις πόλεις Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο] εις τα Σφακιά να πάσι. Μαυρίζουνε τα λιόφυτα, μαζεύονται σα λεφούσι, από το πλήθος της Τουρκιάς εις τα Σφακιά να βγούσι». Το 1770 οι Αποκορωνιώτες δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν στη συγκέντρωση, αλλά το 1866 η εξέλιξη ήταν πολύ διαφορετική. 
    Τότε, ο Σαχίν πασάς στρατοπέδευσε στις Βρύσες με 5.000 Αιγύπτιους στρατιώτες, αλλά στις 26 Αυγούστου 1866 δέχτηκε επίθεση από χριστιανούς επαναστάτες που εξόρμησαν από τ’ Ασκύφου. Προς ενίσχυση του Σαχίν πασά έσπευσε από τα Χανιά ο Τουρκοκρητικός Χασάν Μπάντρης με 2.000 άτακτους, αλλά οι δυνάμεις τους δεν κατάφεραν να απωθήσουν τις επιθέσεις των χριστιανών. Αντιλαμβανόμενος ότι αδυνατούσε να κρατήσει τη θέση του, ο Σαχίν πασάς ύψωσε λευκή σημαία και έδειξε διάθεση να συνθηκολογήσει, αλλά την τελευταία στιγμή τράπηκε σε φυγή, αφήνοντας πίσω του μεγάλες ποσότητες οπλισμού.
     Μια επίσης σημαντική μάχη έγινε το φθινόπωρο του 1877 στην παραπλήσια τοποθεσία Κεφαλόβρυση, αλλά ακόμη μεγαλύτερη σημασία είχε αυτή που έγινε στις 27 Νοεμβρίου 1895 στην Κεφάλα Βρυσών (τότε Αλικάμπου), λίγο μετά την έναρξη της Μεταπολιτευτικής Επανάστασης τον ίδιο Οκτώβριο. Κατά τη διάρκεια της μάχης αυτής, οι χριστιανοί επαναστάτες απέκρουσαν επιτυχώς μια ισχυρή οθωμανική δύναμη 3.000 ανδρών. Σύμφωνα με την περιγραφή του Πρεβελάκη, «Εις την γυμνήν και ακατοίκητον τότε θέσιν των Βρυσών και στους υπέρθεν γηλόφους, η Μεταπολιτευτική Επιτροπή εκέρδισε πρώτη περίλαμπρον νίκην. Μετά σκληράν μάχην διαρκέσασαν καθ’ όλην την 27η Νοεμβρίου 1895, οι Τούρκοι κατετροπώθησαν, αφήσαντες εκτός μάχης 196 νεκρούς και τραυματίας». Προς ανάμνηση του γεγονότος αυτού στο χωριό ανεγέρθηκε μνημείο, καθώς και προτομές των
Ιωσήφ Λεκανίδη και Μανούσου Κούνδουρου.
     Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, το χωριό άρχισε να χτίζεται κατά την περίοδο της αυτονομίας το 1905 και έγινε αυτοτελής κοινότητα το 1925, αλλά λόγω της θέσης του κοντά στον κύριο οδικό άξονα Χανίων - Ρεθύμνου και πάνω στον κύριο δρόμο προς τα Σφακιά αναπτύχθηκε γρήγορα. 
    Κατά τα επόμενα χρόνια ο οικισμός γνώρισε σημαντική οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη, αλλά η γερμανική κατοχή (1941-1945) επηρέασε αρνητικά τη μετέπειτα πορεία του. Κατά την τελευταία φάση της Μάχης της Κρήτης τον Μάιο του 1941 οι βρετανικές δυνάμεις υποχώρησαν προς τα Σφακιά μέσω Βρυσών, εξέλιξη που ώθησε τους Γερμανούς να βομβαρδίσουν το χωριό και να προξενήσουν σημαντικές ζημιές στην παλιά του γέφυρα, η οποία κατέρρευσε μερικά χρόνια αργότερα. Το χωριό και ο πληθυσμός του άρχισαν να ανακάμπτουν μόλις τη δεκαετία του ’60, λόγω της ανάπτυξης των συγκοινωνιών και του τουρισμού.
     Οι Βρύσες έγιναν έδρα του Δήμου Κρυονερίδας το 1999 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» και έδρα του Δήμου Αποκορώνου το 2010 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης». Στο χωριό υπάρχουν σχολεία όλων των βαθμίδων (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και Επαγγελματικό Λύκειο), αστυνομικό τμήμα, πυροσβεστικό κλιμάκιο, ιατρείο, κτηνιατρείο, ταχυδρομείο και μηχάνημα αυτόματης ανάληψης (ΑΤΜ) της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.