Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

"Από τον κ. Μακριδάκη, πρόεδρο του συλλόγου Φρεδιανών Αθήνας, έλαβα ,ως επιστημονικός συνεργάτης της εφημερίδας « ΦΩΝΗ του ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ» κείμενο αναφερόμενο στο Μακεδονικό έπος και τη συμβολή των Κρητώνς΄αυτό. Ευχαριστούμε τον κ. Μακριδάκη γιά την αποστολή του κειμένου το οποίο με χαρά δημοσιεύομε αυτούσιο διότι συμβάλλει στην εξύψωση του πολιτιστικού επιπέδου της επαρχίας μας που είναι και ο βασικός προορισμός της κυκλοφορίας της. Ο κατάλογος ,που μας απεστάλει επίσης ,των συνεπαρχιωτών μας που έλαβαν μέρος ως εθελοντές στο Μακεδονικό αγώνα έχει υποστεί αλλαγή στην παρουσίαση του και μόνο γιά εξοικονόμηση χώρου, άλλαξε η ταξινόμηση και ηπινακοποίηση. Συγχαίρομεν τον κ. Μακριδάκη και ευχόμαστε η πρωτοβουλία του να βρεί και άλλους μιμητές συνεπαρχιώτες μας."
Νίκος Γρυλλάκης

Το κείμενο είναι το κάτωθι:

Ενα άγνωστο ντοκουμέντο
Το σώμα του Γ Μυλωνογιάννη στην Ηπειρο το 1912

Τον τελευταίο χρόνο απόκτησα ένα ίστορικό ντοκουμέντο το οποίο θεωρώ ότι έχω υποχρέωση να κοινοποιήσω στο ευρύ αναγνωστικό κοινό του Αποκόρωνα και της πατρίδα μας γενικότερα. Πρόκειται για τον κατάλογο των εθελοντών που πολέμησαν στο μέτωπο της Ηπείρου ,στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο, κάτω από τις οδηγίες του καπετάνιου Γεωργίου Μυλωνογιάννη από τον Κεφαλά. Αυτός ο κατάλογος είναι γραμμένος από το χέρι του σιτιστή του εθελοντικού σώματος Νικολάου Μ. Στυλιανακάκη από το Φρέ και καταγράφει τη μισθοδοσία του σώματος ( τα ονόματα αντρών και το ποσό των 5και 10 δραχμών που τους καταβλήθηκε γιά τους δύο μήνες της συμμετοχής των στο μέτωπο).
Ο στόχος του δημοσιεύματος είναι πολλαπλός. Πρώτα από όλα γίνεται με σκοπό να καλύψω ένα κενό που υπάρχει μια και δεν είναι γνωστά τα ονόματα των αντρών του Μυλωνογιάννη, που οι περισσότεροι κατάγονται από την επαρχία μας. Δεύτερο για να διορθώσω και να συμπληρώσω με την βοήθεια των αναγνωστών της Φωνής του Αποκορώνου τα ονόματα των εθελοντών και να ολοκληρώσω τον παραπάνω κατάλογο γιά τους νεότερους.Τρίτο γιά να κάνομε νοερά ένα μνημόσυνο στη μνήμη τους.Να αποτίσομε δηλαδή σε καιρούς σήψης και παρακμής, τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους παππούδες μας που έτρεξαν εθελοντικά στα βουνά της Μακεδον’ιας και της Ηπείρου και πολέμησαν τον κατακτητή της πατρίδος μας. Τελευταίο και κυριότερο γιά να δώσω παράδειγμα προς μίμηση στη νεολαία της χώρας μας που αβοήθητη και χωρίς καθοδήγηση, γίνεται εύκολη λεία στα καινούργια ήθη και πρότυπα που κατακλύζουν τους τηλεοπτικούς δέκτες της Πατρίδας μας.
Γιά τη διευκόλυνση των αναγνωστών μας θυμίζω ότι όταν κηρύχτηκε ο πρώτος βαλκανικός πόλεμος στις 4-10-1912 η Κρήτη ήταν ανεξάρτητο κράτος με το όνομα ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ και κάτω από την επικυριαρχία του Σουλτάνου.
Συνεπώς δεν είχε κανένα λόγο να εμπλακεί στον πόλεμο, αφού αποτελούσε ξεχωριστή κρατική οντότητα υπό την προστασία των μεγάλων δυνάμεων.
Οι παππούδες μας όμως που πριν από λίγα χρόνια είχαν αποτινάξει τον τούρκικο ζυγό και το κυριότερο είχαν έντονες τις μνήμες από την «πικρή σκλαβιά»,δεν δίστασαν ούτε μιά στιγμή. Αρπαξαν το σακούλι τους και έτρεξαν στο άγνωστο, χωρίς να λογαριάσουν τι άφηναν πίσω τους. Γιά το χωριό μου το Φρε και ύστερα από πολύχρονη έρευνα, έχω πλήρη εικ΄ονα και μπορώ να καταγράψω τα ονόματα 28 ανδρών, που πολέμησαν στα μέτωπα της Ηπείρου και της Μακεδονίας με τα σώματα Μυλωνογιάννη, Βολάνη, Γαλάνη κτλ. Από αυτούς οι περισσότεροι είχαν οικογένειες και παιδιά, όπως ο σιτιστής Νικόλαος Στυλιανακάκης (Τερεζής), που είχε τότε ένα γιό 4 χρόνων. Από τους 28, τέσσερις δεν γύρισαν ποτέ πίσω.Ο Νίκος Ν. Μπουρδαντωνάκης η Πλακιανός έπεσε στη μεγάλη μάχη του Δρίσκου και στη θέση Κοντοβράκι Ιωαννίνων ( σημερινή Δαφνούλα) στις 27-11-1912, αφήνοντας πίσω του 4 ανήλικα παιδιά ηλικίας 11,10,8 και 3 ετών! Ο Γιάννης Ανδρουλάκης και ο Γιώργης Καγιανάκης ήταν άγαμοι και έπεσαν στη Σιάτιστα στις 4-11-1912. Ο Αντώνης Κ. Καπετανάκης άφησε την τελευταία του πνοή στον Ευαγγελισμό στις 30-11-1912. Λένε ότι έδωσε την κάπατου στον καπετάνιο Γ. Μυλωνογιάννη, που έχασε τη δική του την ώρα της μάχης,με αποτέλεσμα να πάθει μνευμονία και να πεθάνει στην Αθήνα,όπου μεταφέρθηκε γιά θεραπεία.
Σημειώνω ακόμη μιά μικρή αλλά ουσιαστική λεπτομέρεια γιά το ήθος και τη λογική των ανθρώπων εκείνης της περιόδου.Ο Τζιτζιφιανός Ιωάννης Ξυλάκης ,παππούς μου από τη μεριά της μητέρας μου, βρέθηκε στο Φρε και στο μαγαζί του σιτιστή Νικολάου Στυλιανακάκη με τον οποίο ήταν πρώτα ξαδέλφια. Μόλις είχαν φθάσει οι ειδήσεις για το ξέσπασμα του πολέμου και ήταν φυσικό να υπάρχει αναβρασμός, έξαψη και συζητήσεις περί του πρακτέου. Οι Καπετανέοι του νομού μας προετοιμάζονταν για να αναχωρήσουν για την κυρίως Ελλάδα και ζητούσαν εθελοντές. Ο Ξυλάκης ακούγοντας ‘οτι ο ξάδελφος του μαζί με άλλους Φρεδιανούς θα έφευγαν με τον Μυλωνογιάννη για την Ηπειρο, δεν δίστασε ούτε στιγμή. Γύρισε αμέσως στο Ζτιζτιφέ και χωρίς δεύτερη κουβέντα ζήτησε από τη μετέρα του να ετοιμάσει το σακούλι του.Η μάνα του όπως ήτο φυσικό προσπάθησε να τον μεταπείσει αλλά αυτός την αποστόμωσε με την παρακάτω φράση «Ο ξάδελφος μου ο Τερεζής που΄ναι παντρεμένος και έχει και κοπέλι θα πάει και εγώ θα κάθωμε επαέ να σε ξανοίγω !» Παρακαλώ τους αναγνώστες μας να επικοινωνήσουν μαζί μου στο 210-6003103 βραδινές ώρες και να μου δώσουν στοιχεία για τους άνδρες του καταλόγου που ακολουθούν στη συνέχεια.


Μανώλης Ι. Μακριδάκης
Πρόεδρος του συλλόγου Φρεδιανών Αθήνας


ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ Γ. ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΓΙΟ

Αλικαμπος:
Γρυλλάκης Γεώρ,Κουρινάκης Κων,Λεκανίδης Κων, Λεκανίδης Σταμ, Λεμπιδάκης Ιωαν, Λουπάκης Ιωαν, Φασαράκης Στυλ, , Φραγκιουδάκης Κυρ, Φραγκιουδάκης Στυλ, Φουράκης Βασ, Φουράκης Γεωρ, Φραγκιουδάκης Κυρ, Φραγκιουδάκης Στυλ, Φρενελιώτης Ιωαν, Φρουδάκης Γεωρ, Χαραλαμπιδάκης Αχ, και Χατζηδάκης Γεωρ.

Ασή Γωνιά:
Γύπαρης Ιωαν, Δραμιλαράκης Μιχ, Πετράκης Μαρ, Πετρουλάκης Δημ, Πιλατάκης Ν, Πιπεράκης Ιωαν, και Πιπεράκης Κυρ,.

Αρχοντική:
Νουχάκης Κων, και Ντενεκετζής Στυλ.

Αργυρούπολη:
Παπαμιχελάκης Μιχ.

Βάμος:
Καβουλάκης Δημ, Καβρουλάκης Εμ, Κακαβουλάκης Νικ, Καλαμαρίδης Γεωρ, Καλλιτεράκης Κ, Καλορίζικος Κυρ, Καλπάκης Στ, Κανακάκης Ιωαν, Μαλεκάκης Εμ, Ροδουσάκης Ιωαν, Ροζάκης Ιωαν, Ρουμελιώτης Γεωρ

Βαφές:
Βαλσαμάκης Μιχ, Δαμανάκης Γεωρ, Ρουσάκης Α, Παπαδάκης Ιωαν, Παπαδάκης Χρ, Παπαδάκης Ν, Παπαδάκκης Πετρ, Παπαδάκης Ιωσ, Βεργοτάκης Νικ, Βεργοτάκης Γεωρ, Βλαχάκης Εμ, Βουγιουκαλάκης Στυλ, Τρουλιτάκης Γεωρ, Τρουλιτάκης Ιωαν, Τρουλιτάκης Κων, Τσαγκαράκης Γ, Τσιβουράκης Αβερ, Τσινταράκης Ιωαν, Καραμπινάκης Εμ, Μαυριγιανάκης Στ, Μητσοτάκης Δ.

Βατόλακος:
Γαλάνης Ιωαν.

Γαβαλοχώρι:
Κολυβάκης Κων, Μαλινάκης Δημ, Μαμαδάκης Ιωσ, Μαμαδάκης Κων, Μοσχοβάκης Γεωρ, Χειλαδάκης Αντ, Στρατουδάκης Στυλ.και,Χρισ/κης Ανδ.

Εξώπολη:
Καπαδουκάκης Αποσ, και Καπεντωνάκης Χαρ.

Καλαμίτσι Αλεξ:
Ζαχαριουδάκης Κων, Ζωγράκης Δ, Λεντάρης Ιωαν, Λιγοξυγκάκης Ιωαν, Μαθιουδάκης Ματ, Μουνταλεξάκης Γεωρ, Μποτωνάκης Στυλ, Πολυχρονάκης Μιχ, Προεστάκης Αλεξ, Ραιλάκης Αντ, και Μιχ, Ριγολενάκης Παντ, και Παυλ,Ψαρουδάκης Ματ, Σταυριανουδάκης Εμ, Σταυρουλάκης Στ, Στρατηγάκης Γ, και Στρατουδάκης Στυλ.

Καρές:
Βαγγιωνάκης Νικόλαος

Κάμποι:
Καρβουνάκης Αθανάσιος
Κεφαλάς:
Αγκαβανάκης Μιχ, Αθεράκης Γ, Αλεξαντωνάκης Στυλ, Αλυγιζάκης Ηλ, Αναγνωστάκης Στυλ, Ανδρέας,Γιάννης και Νικόλαος, Ανδρόνικος Αντ, Αντωνακάκης Στυλ, Αποστολάκης Ευστ, Βροντάκης Πέτρος, και Γεώργιος, Καραμπινάκης Δημ, και Ματθ, Κασιωτάκης Ζαχ, Καστρινάκης Κυρ, Κεγιαδάκης Δημ, Κεκάκης Χρ, Κλωθάκης Ιωαν, και Κνιθάκης Εμ,.

Κουρνάς:
Κοτσαμπασάκης Εμ, Κουκουλάκης Δημ,.Μπαουλάκης Ηλ, Μπαξεβανάκης Θ, Μπιοτάκης Νικ, Κοτσολάκης Νικόλαος

Κυριακοσέλλια:
Κουρής Μαν και Κουρης Ρούσος
Μαδαρός Μπιράκης Μιχ.

Μελιδόνι:
Πλατιδάκης Νικ, Πλουμιδάκης Ζαχ.

Μπρόσνιερος:
Γιανναράκης Ιωαν, και Νικόλαος, Γιανουλάκης Βασ, Γκιζάλης Αντ, Γλετζάκης Κων, Γομπάκης ΝΙκ, Γουμενάκης Δημ, Κουτσουπάκης Στ, και Ιωάννης, Ντουκάκης Αντ, και Μάρκος.

Νιό Χωριό:
Βρυουνάκης Ιωαν, και Νικόλαος, Λιναράκης Γεωρ, Λιονάκης Στυλ, και Λογαρίδης Πετ.

Νιππος:
Ρουτζάκης Παν, Σαριδάκης Χρησ, και Αντ, Σεμπταλάκης Γεωρ, Σιδεράκης Γεωρ, Σπανουδάκης Ιωαν, Ψυλλάκης Παν.

Παϊδοχώρι:
Πανηγυράκης Γεωρ.

Πεμόνια:
Κουτσουρελάκης Νικ, Κρυαράς Ιωσ, Λαθουράκης Δημ, Λασιθιωτάκης Ζαχ, και Λεκάκης Γεωρ.

Πλάκα:
Μαρουσάκης Ματθ, και Μαραντωνάκης Νικ.

Ραμνή:
Κουμπανιουδάκης Σταυρ, και Κουργιαντάκης Γεωρ.

Σελλιά:
Δασκαλάκης Νικ, Δεληγιαννάκης Ιωαν,και Κανάκης, Διαμαντόπουλος Οδησ,και Δουλιανάκης Γεωρ.

Τζιτζιφές:
Ξυλάκης Ιωαν, Παλεστάκης Αχ και Βασίλ.

Φρες:
Γερωνιμάκης Εμ, Γεωργουδάκης Ιωαν, Γιαννακάκης Δημ, Ευάγ,και Σταύρος ,Θωμαδάκης Νικ, Ιωαννίδης Νικ, Μπουρμάκης Ιωαν, Μυλωνογιάννης Γεωρ, Νικηφοράκης Ιακ, Σπαντιδάκης Νικ, Σπυριδάκης Ν, Σταθάκης Νικ, Σταθιουδάκης Γεωρ, Σταματάκης Δημ, Σταθάκης Νικ, και του Ιωσ, Στυλιανακάκης Νικ, και Λεων, Συγγελάκης Εμ, Τσάκαλος Μιχ, Τζαβολάκης Κων, Τζαγκαράκης Ευαγ, Τζιτζικαλάκης Νικ, Τζουστάκης Κων, Καπετανάκης Αντ.
Φιλίππου: Κουρκουτάκης Στυλ, και Κουρμούλης Ζαχ.

Χιλιομουδού:
Mανατάκης Σαράντος και Μαραγκουδάκης Γεωρ.

Χορδάκι:
Τσουχλαράκης Κων.

Ορμόμενοι από το κείμενο αυτό του κ. Μακριδάκη θα προσπαθήσομε να το συμπληρώσομε με λίγα ακόμη στοιχεία που αντλήσαμε από τη Δανειστική Κοινοτική Βιβλιοθήκη του Αλικάμπου και συγκεκριμένα από το βιβλίο του Α. Γύπαρη με τίτλο « ΚΡΗΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ 1903-1908» αφ΄ενός και αφ΄εταίρου από το βιβλίο « ΑΛΙΚΑΜΠΟΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑΣ» ΤΟΥ Ν.Ξ.Γρυλλάκη στο οποίο γίνεται μνεία του βιβλίου « Μακεδονικός Αγών». του Ιωαν. Καραβίτη. Σ΄αυτό αναφέρεται: Στον αγώνα γιά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, από τους Τούρκους και τους Κομητατζήδες, χύθηκε και Αλικαμπιώτικο αίμα. Κατά τη μάχη στο Κορνίσοβο, ανατολικά της Φλώρινας, το 1906 στις απώλειες του σώματος Καραβίτη, από την Ανώπολη, συμπεριελαμβάνετο και ο Μαν. Γρύλλος από τον Αλίκαμπο. Το ύψωμα που σκοτώθηκε ονομάστηκε ,εις μνήμη του, ύψωμα Μανούσου Γρύλλου. Από το βιβλίο του Α. Γύπαρη δίδομε δύο πίνακες. Ο πρώτος είναι των Μακεδονομάχων εθελοντών Κρητών καπεταναίων και ο δεύτερος δίδει τα ονόματα των φονευθέντων

Α/ Ιδιώτες Κρήτες Αρχηγοί

1. Βολάνης Γεώργιος
2.Γύπαρης Παύλος
3.Καραβίτης Ιωαν.
4.Καούδης Ευθ.
5.Κλειδής Στυλ.
6.Μακρής Γεωρ.
7.Νταφώτης Ιωαν.
8.Νικολούδης Εμ.
9. Πούλακας Ιωαν.
10.Σκουνδρής Εμ. 1
1. Τσόντος Μιχ.


Β/Φονευθέντες Κρήτες Αρχηγοί

1.Νικολούδης Ε
2.Ανδριανάκης Νικ.
3.Καλογεράκης Ι.
4.Κατσίγαρης Εμ.
5.Σκαλίδης Γ
6.Λιαπάκης Γ.
7.Δεληγιαννάκης Ηλ.
8.Καμιλάκης Γ.
9. Λάμπης Βρανάς
10. Κλειδής, Παπαμαλέκος Λεωνίδας
11.Παπαδάκης Γρηγόρης
εφονευθησαν στο πόλεμο του 1912.


Οπως πάντα οι Κρητικοί, ως γνήσιοι Ελληνες, εμπνεόμενοι από τα ιδανικά του έθνους των Ελλήνων πρωτοστάτησαν και προσέφεραν τη μεγαλυτέρα αναλογία αίματος στον απελευθερωτικό αγώνα της Μακεδονίας από τους Τούρκους και τους Κομητατζήδες.
]
Από την Ιστορία του Γ. Μόδη έχομε:
Εζητούντο άνδρες να παλαίψουν, ν΄αγωνιστούν και να παίξουν τη ζωή τους, για τη σωτηρία των αδελφών μας Μακεδόνων, ευτυχώς η Κρήτη είχε μεταβληθεί σ΄έμπεδα του Μακεδονικού αγώνα.

Επίσης στη ιστορία περί Μακεδονικού του Δημ. Χατζή αναφέρεται: Πρώτη υπήρξε η Ηρωοτόκος Κρήτη,σε αριθμό και ποιότητα μαχητών .Δεν υπάρχει μεταξύ των διαβάθμιση γεναιότητας. Ειναι όλοι γεναίοι με τη πλήρη σημασία της λέξεως. Οι Κρητικοί από προσωπικό τους βίωμα ήξεραν τι θα πεί σκλαβιά.
Ολοι οι Μακεδονομάχοι υπολογίζονται σε 6 χιλιάδες και οι 3 χιλιάδες ήσαν Κρητικοί. Από τους 14 δε αρχηγούς ,που αναγνώρισε το Επιτελείο Στρατού οι 11 ήταν Κρήτες , οι δε νεκροί από την Κρήτη έφθασαν τους 700. Αν δεν είχε προηγηθεί ο Μακεδονικός αγώνας να εμψυχώσει και να ενθαρρύνει τον Ελληνισμόν της Μακεδονίας, το 1912 που κατέλαβε τα μέρη αυτά ο Ελληνικός Στρατός θα εύρισκε μόνο ερείπια.

Αυτή είναι η προσφορά της Κρήτης στο Μακεδονικό έπος, είμαστε υπερήφανοι ως απόγονοι των.
Εχομε καθήκον και υποχρέωση, γιά την ιστορική αλήθεια και μόνο,ν άναφερόμαστε, σε κάθε ευκαιρία στο Μακεδονικό έπος και στη συμβολή των προγονων μας σ΄αυτό ,αν και μερικοί θέλουν ν΄αγνοούν εκείνο το ορόσημο της ιστορίας μας και τη συμβολή της Κρήτης σ΄αυτό.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τον Μακεδονικόν αγώνα γιατί συμπλήρωσε και ολοκλήρωσε το θαύμα του 1821.
Το 1821 ήτο η Ανάσταση του Εθνους μας και το Μακεδονικό η Ανάσταση της Εθνικής συνείδησης των Ελλήνων.