ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ < Μαδάρες> Εκεί όπου κτυπά η καρδιά του ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ

Α. Μέρος
Βασικά Στοιχεία της Επαρχίας ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ

Σ¨ολόκληρη την νότια πλευρά της επαρχίας, από Ραμνή και Μελιδόνι έως Ασή Γωνιά και Κουρνά εκτείνεται η βόρειος πλευρά του κεντρικού ορεινού όγκου της Κρήτης, τα Λευκά Ορη η Μαδάρες.

Η ονομασία Μαδάρες διδεται από εμάς που έχομε την καταγωγή από τα ορεινά μέρη του Αποκόρωνα τη ρίζα όπως λέμε Tα Λευκά Ορη χωρίζονται σε δύο τμήματα, τα Ανατολικά και τα Δυτικά Λευκά Ορη από τον αυχένα πέρασμα του Κατρέ, που τον χαρακτηρίζει ένα αλπικό τοπείο, άγονο και τραχύ από όπου ξεχύνεται ο νοτιάς στον Αποκόρωνα με τα γνωστά σ΄όλους μας καταστροφικά του αποτελέσματα. Η εκτεταμένη αυτή περιοχή περιλαμβάνει εκτός από τις βόρειες και απρόσιτες πλαγιές των βουνών και όλες τις λοφώδεις απολήξεις που υπάρχουν στούς πρόποδες,δηλαδή λαγγαδιές, ρούματα και φαράγγια. Η περιοχή αυτή ακούγεται με το όνομα ΡΙΖΑ, και τα κατάσπαρτα σ΄αυτή Ριζοχώρια. Σ΄αυτά τα μέρη επικρατεί το κτηνοτροφικό στοιχείο όπου αιώνες τώρα π’αλλεται η βουκολική καρδιά του Αποκόρωνα. Αυτό το άγριο ορεινό του τόπου δημιουργεί άτομα με πνεύμα ατίθασο και ελεύθερο. Τα άγρια αυτά μέρη είναι το σύμβολο ζωής των κατοίκων τους έτσι φτιάχνουν το κύτταρο των αγέροχων και υπερηφανων αυτών ανθρώπων με περίσια λεβεντιά και περηφάνια.

Οι περιοχές της Ρίζας, κατά τον ιστορικό Ψυλλάκη, ανέκαθεν ήταν τα καταφύγια ανυποτάκτων και αδούλοτων κατά το φρόνημα Κρητών.Υπήρξαν άσυλο των κατά καιρούς αρματολών κατά την μακραίωνα ιστορία. Τα απροσιτα αυτά βουνά με τη πλούσια βλάστηση και την αφθονία των πηγαίων νερών τους τα καθιστούν ιδεώδες καταφύγιο γ΄όλους τους επαναστάτες στη μακραίωνα ιστορία του Αποκόρωνα. Μήπως το ίδιο δεν συνέβει και με τους εναπομείναντες συμμάχους στρατιώτες μετά τη μερική αποχώρηση του εκστρατευτικού σώμματος, με πολεμικά πλοία από τη χώρα Σφακίων το 1941. Αλλά και κατά τη διάρκεια των εκκαθαριστικών εξορμήσεων και των μπλόκων, στα χωριά της Ρίζας, των Γερμανών εμείς οι κάτοικοι των, όπως θυμούνται οι παλαιότεροι, βρίσκαμε καταφύγιο στη Μαδάρα. Οι τοποθεσίες Δαφνοκορφή Κλημα, , Γρες Αυλώχι, Χαλαρι, Κράπη, Τζουγανο, Βατουδιάρη, Ρέντα, Αρεβίτι, Αγιο Πνεύμα και άλλες πολλές στα κακοτράχαλα αλλά φιλόξενα αυτά μέρη ήταν πάντα το καταφύγιο όλλων των καπιεζομένων και αδικιμένων.Σ΄αυτά τα μέρη οι καταφυγόντες γνώρισαν την φιλοξενία και την περίθαλψη των βοσκών μας που θεωρούν τα μέρη αυτά σπίτι τους. Ο βοσκός στη μαδάρα διακρύνεται από τη φιλοξενία του, προσφέρει στο φιλοξενουμενο του την καλίτερη μερίδα φαγητού από το λιτό του γεύμα, που συνήθως είναι γάλα, τυρί και κρέας με μιά κούπα κόκκινο κρασί.

Δύο άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία των ορεινών περιοχών του Αποκόρωνα είναι οι δύο δίαυλοι περάσματα. Ο ένας εκείνος του Κατρέ, που αναφέραμε ήδη, ελέγχει τις κινήσεις από Ν προς Β και ο άλλος αυτός του κλήματος που ελέγχει την από Δ προς Α κίνηση, κυρίως των πεζοπόρων. Αυτοί οι δύο αυχένες κλειδιά της επαρχίας μας καθιστούν τον Αποκόρωνα κλειδή της Κρήτης. Πίσω από τις πανύψηλες κορυφές των Λευκών Ορέων, που λογχίζουν τον ουρανό, εκτείνεται η επαρχία Σφακίων με το οροπέδιο Ασκύφου, τον Καλλικράτη και την Ασή Γωνιά κάτω από τη κορυφή της Μαντόνας στο τέλος των ανατολικών Λευκών Ορέων. Τα χωριά στο ορεινό αυτό συγκρότημα είναι το φυτόριο ασυμβίβαστων ανθρώπων με την ιδέα της υποδούλωσης και της ταπείνωσης. Ετσι δεν είναι λάθος να πούμε ότι αυτά τα χωριά έδωσαν τους περισσότερους αγωνιστές στη μακραίωνα ιστορία του Αποκόρωνα από την αρχαιότητα μέχρι τη Γερμανική κατοχή. Σ΄αυτά τα μέρη εύρισκαν καταφύγιο οι κυνηγημένοι υπερηφανοι πρωταγωνιστές των εκάστοτε ξεσηκωμών. Αυτά τα μέρη ήταν το ορμητήριο γιά όλους τους Εθνικούς αγώνες των πρωτοπόρων Κρητών.Δίκαια λοιπόν ο θυμόσοφος λαός λέει « Αν έλειπε ο Αποκόρωνας με τα κινήματα του θ΄έχανε ο Κρητικός λαός τα δικαιώματα του « Το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας μας είναι ημιορεινό και ορεινό με πλούσια βλάστηση όπου αναπτύσσεται η κτηνοτροφία προβάτων και αιγών. Αυτός ο ορεινός όγκος με τις πηγές του και τη μεγάλη υδατόπτωση που δέχεται κάθε χρόνο, που είναι αρκετή ώστε να τροφοδωτεί επαρκώς τις τρείς ποτάμιες αρτηρίες απορροής της επαρχίας μας. Τον κοιλιάρη στα δυτικά,και τον Μουσέλα στ΄ανατολικά με λεκάνες απορροής από Ν προς Β. Τέλος στα κεντρικά διαμερίσματα έχομε τον Αλμυρό ποταμό με λεκάνη απορροής από Δ προς Α. Τα τρία αυτά ποτάμια δημιουργούν τις αντίστοιχες εύφορες κοιλάδες που συντελούν στην οικονομική του ανάπτυξη με τις μεγάλες αρδρευόμενες εκτάσεις του. Αυτές οι εκτάσεις αποτελούν κυρίως το πεδινό και λοφώδες γόνιμο έδαφος της επαρχίας όπου αφθονούν τα εσπεριδοειδή και η εληά. Η αφθονία του υδάτινου στοιχείου στον Αποκόρωνα συνδυαζόμενο με τη γονιμότητα των εδαφών του τον καθιστούν μιά από τις προνομοιούχους επαρχίες της πατρίδος μας.Το άφθονο νερό που δέχεται ετησίως φθάνει εκείνο που δέχεται η ΒΔ χώρα, κοντά στα 2000 χιλιοστά.

Αυτό το νερό εμπλουτίζει τον υδροφόρο ορίζοντα και τη μοναχοκόρη του, τη λίμνη Κουρνά. Δυστυχώς όμως η έλλειψη σημαντικής δασικής κάλυψης και υδάτινων τεχνικών φραγμάτων έχει ως αποτέλεσμα η απορροή να είναι μεγάλη με συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος του νερού να χάνεται στη θάλασσα.


«Β. Μέρος

Φυτική κάλυψη του ορεινού Αποκόρωνα

Θα πρέπει τώρα ν΄ασχοληθούμε με τη φυτική κάλυψη των Λευκών Ορέων που είναι πηγή ζωής για την επαρχία μας και τους κατοίκους της, χαρακτηρίζεται δε σε δασική και θαμνώδη. Κατ΄αρχή θα αναφερθούμε στη πρώτιστη ανάγκη της διατηρήσεως της φυτικής αυτής κάλυψης προστατεύοντας την από διάφορες καταστροφές που συνοπτικά είναι.

1. Οι εκάστοτε εκδηλούμενες πυρκαγιές από ασύδοτους Νέρωνες των οποίων οι πράξεις είναι χειρότερες εκείνων των εγκληματιών. Φυσικά γνωρίζουν ότι μετά τη καύση του δάσους ή θαμνοδάσους η δημιουργούμενη στάκτη θα λιπάνει το έδαφος και θα βλαστήσει άφθονο χορτάρι. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουν ακόμα ότι η χλόη θα κρατήσει μόνο για 2 χρόνια γιατί το λεπτόκκοκον έδαφος δεν συγκρατείται πλέον από το ριζικό σύστημα των δένδρων και των θάμνων και έτσι παρασύρεται από τα νερά της βροχής και αποπλύνεται.
2. Η νομαδική κτηνοτροφία κυρίως αιγών εμποδίζει τη φύση να επανορθώσει μεγάλο μέρος των ζημιών, με φυσική αναδάσωση της καμένης έκτασης.
3. Οι γεωργοί των ορεινών περιοχών, από απληστία πολλές φορές , εκχερσώνουν δασικές εκτάσεις για τη δημιουργία εύφορων χωραφιών για αμπέλια και μποστάνια ή ακόμα και βοσκοτόπων για άφθονη χλόη.

Το αποτέλεσμα της ελάτωσης της δασικής και θαμνώδους έκτασης είναι η απογύμνωση των ορεινών περιοχών με συνέπεια τη βροχερή περίοδο να έχομε μεγάλη απορροή των ποσών των νερών του πέφτουν παρασύροντας χώματα, λίθους ακόμα και βράχια. Τα φερτά αυτά υλικά, από τα υφηλά μέρη, κατεβαίνουν και σκεπάζουν τις πεδινές εκτάσεις αφού κατά τη διαδρομή τους πραγματοποιήσουν την απόπλυνση των εδαφών που συναντούν. Θ΄αναφερθούμε λίγο ακόμα στη στη νομαδική κτηνοτροφία γιατί για χάρη της γίνονται ίσως οι περισσότερες πυρκαγιές. Για το νομαδικό κτηνοτρόφο, βασικό κομμάτι της υπέθρου ο Αριστοτέλης στα πολιτικά του αναφέρει. « αργότατοι εισί, η γάρ τροφή των ζώων άνευ κόπου γίγνεται», ο δε Ομηρος στην Οδύσσεια λέγει, «ούτε φυτεύουσι χερσί φυτόν, ούτε αρόωσιν» Συμπέρασμα. Από αρχαιοτάτων χρόνων μπορούμε να πούμε ότι η νομαδική κτηνοτροφία με τον κτηνοτρόφο δασοφθόρο ειναι μία από τις μεγαλύτερες μάστιγες της Ελληνικής υπαίθρου

Η γεωργία μαστίζεται κυριολεκτικά από τα νομαδικά βόσκοντα κοπάδια και παρ΄όλες τις Κρατικές και ατομικές φροντίδες δεν είναι δυνατό ν΄απαλλαγεί του στόματος των........γιδιών. Τα γίδια ζώα αριστοκρατικά, δεν τρέφονται με χορτάρι αλλά με τρυφερούς βλαστούς και νεαρά φύλλα των δένδρων και θάμνων Οι νεαροί βλαστοί των διαφόρων δένδρων όπως, βελανιδιές, πρίνοι και άλλα δασικά δένδρα, που καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις κατατρώγονται με πρωτοφανή λαιμαργία, αποτελούντα εκλετά εστιατόρια, για τα συμπαθή κατά τα άλλα, αυτά αγριοκάτσικα. Μετά από υλοτόμιση ή πυρκαγιά, όταν τα δένδρα έχουν ανάγκη απολύτου ανάπαυση γιά ν΄αναγεννηθούν, δημιουργείται από τη φύση άφθονη και τρυφερή νεαρή βλάστηση που αποτελεί περιζήτητο μεζέ των κατσικιών.

Γ. Μέρος

Συνέπειες από τις φθορές στα δάση της επαρχίας μας

Οι πυρκαγιές και η νομαδική κτηνοτροφία αποτελούν, όπως είδαμε, τις βασικές αιτίες που απεργάζονται την αποψίλωση των βουνών της επαρχίας μας. Τα βουνά αυτά μας έλαχαν με τα βουνά αυτά πρέπει να ζήσομε προσέχοντας τα ώστε να μη μας εκδηκούνται για τα εκλήματα που κάνομε εις βάρος των. Μας εξαπολύουν με κατακλισμούς τη δίκαιη οργή των και μεταβάλουν, πολλές φορές, τα πεδινά μέρη και τα ποτάμια μας σε σορούς από κορμούς δένδρων και πέτρες μικρές και μεγάλες που κατεβάζουν, από τα ψηλά, καταστροφικοί χείμαροι. Είναι σύνηθες το φαινόμενο, ο Αλμυρός και ο Κοιλιάρης, όπως ζήσαμε εμείς οι παλαιότεροι, να κατεβάζουν μεγάλες ποσότητες νερού και φερτών υλών και να προξενούν καταστροφές στη γεωργία και το οδικό δίκτυο.Η φύση μας έχει προειδοποιήσει ακετές φορές αλλά εμείς δεν την παίρνομε στα σοβαρά.

Από την εποχή του Ομήρου βρίσκομε χαρακτηριστικές περιγραφές ζημιών από χιεμάρρους. « ..πολλάς δε δρυς αζαλέας, πολλάς δε τε πεύκας εσφέρεται πολλόν δε τ΄ασφύγετον εις άλα βαλλει .» Από τις βόρειες πλευρές των Λευκών Ορέων αναχωρούν οι χείμαρροι σαν μια στενή κοίτη έκαστος που σιγά-σιγά όσο κατέρχεται η κοίτη διευρύνεται και εξαπλώνεται μέχρις ότου ως Μέδουσα απλώσει στα πεδινά μέρη τους καταστροφικούς πλοκάμους της παρουσιάζοντας θέαμα ολέθρου για κάθε είδους φυτεία στις παραποτάμιες περιοχές καλύπτοντας τα πάντα με λάσπη, λίθους και κορμούς ξεριζομένων δεντρων στο πέρασμε της.

Η επαρχία μας λόγω της αποτόμου κλίσεως της βόρειας πλευράς των Λ. Ορέων παρουσιάζει αρκετούς χειμάρρους που οι περισσότεροι καταλήγουν στις δύο υδάτινες λεωφόρους, τον Κοιλιάρη και τον Αλμυρό. Θα πρέπει να περιορίσομε το καταστροφικό έργο των χειμάρρων αποκαθιστώντας την αποφαλάκροση των βουνών μας που προήλθε από τις φωτιές των ασυνείδητων εμπρηστών αποκαταστώντες και πάλι τον πράσινο μανδύα των.

Τι σημαίνει όμως χείμαρρος και πως από καταστροφέα μπορούμε να τον μετατρέψομε σε πηγή πλούτου για τον τόπο μας. Ασφαλώς ο υδάτινος πλούτος της επαρχίας μας δεν θα πρέπει να χάνεται με την απορροή και να πηγαίνει στη θάλασσα. Θα πρέπει να αναζητήσομε τρόπους ώστε να παραμένει το νερό και ν΄αποροφάται από το υπέδαφος εμπλουτίζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα του σχηματίζοντας υπόγεια ρεύματα και δεξαμενές από τις οποίες θα μπορούμε σε περιόδους ξηρασίας ν΄αντλούμε νερό. Γνωρίζομε ότι οι εδαφολογικές εξάρσεις, οι ατμοσφαιρικοί παράγοντες και κυρίως το νερό υπό μορφή βροχής ή τήξης χιόνος παρασύρουν και διαβρώνουν τα εδάφη των ορεινότερων περιοχών και μεταφέρουν τα προϊόντα της διαβρώσεως αυτής και τα αποθέτουν σε κοιλάδες, πεδιάδες ή και ακόμα στη θάλασσα. Βέβαια το νερό που πέφτει στα υψηλότερα μέρη είναι περισσότερο όπως σωστά λέει ολαός μας « το νερό το τραβά η Μαδάρα.», υπάρχει επιστημονική εξήγηση σ΄αυτό. Θα πρέπει να προσπαθήσομε να μετρατέψομε τους καταστροφικούς χειμάρρους σε ωφέλιμους ειρηνικούς ρύακες, όπως.....το χαλάζι σε ωφέλιμη βροχή 2008. Το πρώτο χαρακτηριστικό μέρος του χειμάρρου, η λεκάνη περισυλογής, βρίσκεται ψηλά σε ορεινές περιοχές όπου μαζεύται το νερό από τα πολλά ρυάκια που ρέουν με μεγάλες κλίσεις σε κάθε λεκάνη συνγκέντρωσης. Η κοίτη εκκένωσης, δηλαδή ο λαιμός στη περίπτωση μας, είναι μικρός λόγω της μικράς απόστασης των βουνών από τη κοίτη εκβολής στη θάλασσα , στο κόλπο Αλμυρού και εκείνο της Σούδας για τον Κοιλιάρη ποταμό. Τα ετήσια ποσά βροχής που δέχονται τα υψηλά μέρη των Λ.Ορέων είναι αρκούντος σημαντικά,με συνέπεια να σχηματίζονται εκάστοτε χείμαρροι. Φυσικά συντελεί και η διαμόρφωση του εδάφους γιατί όσο απότομες είναι οι κλίσεις τόσο μεσαλύτερη ταχύτητα αποκτούν τα ρέοντα ύδατα μεταφέροντα περισσότερα φερτά υλικά νοτιώτερα. Τα βουνά μας είναι αρκούντος υψηλά και σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, με γενικά αποτόμους κλίσεις που συμβάλουν στη χειμαρρότητα του Αποκόρωνα. <Περισσότερα περί απορροής κ.λ.π στο Πανεπιστημιακό σύγγραμμα του Νικ. Ξ. Γρυλλάκη «Γεωργική Μετεωρολογία.» εκδόσεις Λεξίτυπον>.

Δ. Μέρος

Περιορισμός της αποσάθρωσης- απόπλησης των εδαφών του Αποκόρωνα – Προτάσεις

Γενικά η αποσάθρωση και η απόπληση περιορίζονται όταν τα βουνά και κυρίως οι πλαγές των ειναι καλημένες από βλάστηση δενδρώδη ή ακόμα και θαμνώδη γιατί το ριζικό τους σύστημα ελαττώνει την επί του εδάφους ανασκαπτική ενέργεια του χειμάρρου. Η φυτική κάλυψη μοιάζει με υδαταποθήκη δηλαδή σαν ένα μεγάλο σφουγγάρι που μπορεί να συγκρατήσει μεγάλες ποσότητες νερού. Μετά τον κορεσμό του επιφανειακού εδάφους από νερό και τη διείσδυση σε βάθος , το υπόλοιπο κυλά ήρεμα χωρίς καταστροφικές συνέπειες.

Συμπερασματικά λοιπόν έχομε ότι η ύπαρξη δάσους εμποδίζει τον σχηματισμό χειμάρρων και η ανάπτυξη των δασών έχει ως αποτέλεσμα την απόσβεση των. Υστερα απ΄αυτά πρωταρχικό καθήκον μας είναι ν΄αναδασώνουμε τις συλλεκτηρίους λεκάνες όπου και αν υπάρχουν στα βουνά της επαρχίας μας. Προς αυτή τη κατεύθυνση έχει στραφεί η προσπάθεια όλων των πολιτισμένων Κρατών. Οσο εύκολο είναι το έργο της καταστροφής των δασών από φωτιές τόσο δύσκολο και βραδύ είναι το έργο της αποκατάστασης. Δεν υπάρχει ευγενέστερη αποστολή από του να βοηθήσομε τη φύση ν΄αποκαταστήσει, στα βουνά μας, την τάξη που τόσο καλά αυτή είχε εγκαταστήσει και την οποία η απρονοησία ορισμένων άμυαλων μετέβαλε σε αληθινό χάος. Οσο ακίνδυνο και ωφέλιμο στοιχείο είναι το νερό όταν βρίσκεται σε λίμνες ή ρέει σιγά-σιγά σε ποτάμια, τόσο φοβερά επικύνδυνο είναι όταν ασυγκράτητο με βοή βροντής και κλαγγή κεραυνού κυλύεται ορμητικά στο χείμαρρο. Δυσχερές επομένως είναι το έργο του τεχνικού ειδήμονος που θα θελήσει να δαμάσει ένα χείμαρρο.

Επειδή όπως αναφέραμε, το έργο της αναδάσωσης θ΄αργήσει ν΄αποδώσει, είμεθα υποχρεωμένοι αμέσως μετά από μια δασική καταστροφή να επιδιώξομε την εξασθένηση της ορμητικότητας της ροής μελλόντικού χειμάρρου. Για τον σκοπό αυτόν πρέπει να ελαττώσομε τις απότομες κλίσεις που θ΄ακολουθήσει ο χείμαρρος με τη βοήθεια τεχνικών βαθμίδων ελάττωσης ( σκαλοπάτια ) . Ετσι κατασκεύζομε, κάθετα προς τη ροή του χειμάρρου, σε αραιά διαστήματα φράγματα από πέτρες, χώματα και ξύλα. Με αυτό το τρόπο επιτυγχάνομε μικρά ελάττωση της ορμητικότοτας του νερού. Σε λίγο χρονικό διάστημα ,που φερτές ύλες καλύπτουν το πίσω μέρος των φραγμάτων, δημιουργούμε νέα φράγματα μεταξύ των ήδη υπαρχόντων και επιτυγχάνομε ακόμη νέα ελάττωση της κλίσεως και επομένως ελάττωση της δύναμης του νερού με συνέπεια ελάττωση του μεγέθους και του όγκου των μεταφερομένων φερτων υλών, δηλαδή σε κάθε σκαλοπάτι έχομε μικρές κλίσεις που τείνουν σχεδόν στην ισορροπία της ροής του νερού. Στη περίπτωση αυτή το νερό ρέει ήσυχα χωρίς τη μεταφορά υλών ικανών να προκαλέσουν καταστροφές. Τα πολλά και μικρά αυτά, σκαλοπάτια, εκτελούμενα σε κάθε ορεινή λεκάνη και μάλιστα από την αρχή της γέννησης ενος μικροχειμάρρου είναι ωφέλιμα, ασφαλή και ολιγοδάπανα με αρκετά θετικά αποτελέσματα. Αντίθετα λίγα και πολυδάπανα έργα όταν γίνουν στα χαμηλά μέρη, λύνουν αμέσως το προβλημα των ζημειών, είναι όμως προσωρινά και δεν λύνουν το πρόβλημα οριστικά.

Βέβαια μαζί με τα τεχνικά έργα στα ορεινά στο αρχικό τμήμα των χειμάρρων θα πρέπει να προχωρεί και η αναδάσωση που όταν συμπληρωθεί ίσως αχρηστεύσει πολλά από τα μικρά τεχνικά έργα ως μη αναγκαία. Η βοή του ορμητικού χειμάρρου αντικαθίστατε από το κελάρυσμα του γάργαρου ειρηνικού νερού του ρυακιού. Το νερό πλέον δεν αποτελεί καταστροφικό μέσο αλλά πηγή πλούτου ως ποτιστικό ή για πολλές άλλες χρήσεις του.που συντελούν στην οικονομική ανάπτηξη του τόπου μας


Συμπεράσματα – Προτάσεις

Η εδαφική έκταση της επαρχίας μας είναι αρκετά μεγάλη και η ευφορία και γονιμότητα των εδαφών της αξιοζήλευτη ώστε να μπορούμε να καθωρίσομε τα πεδία δράσεως κάθε κλάδου παραγωγής, κτηνοτρόφων και γεωργώ,ώστε η γή να δίδει σ΄όλους άφθονα τα μέσα του ζην. Πρέπει να περιοριστεί η μονοπωλιακή σχεδόν χρήση των αγροτικών περιοχών της επαρχίας μας από τους κτηνοτρόφους και να συνειδοτοποιήσει η συμπαθής αυτή τάξη ότι υπάρχουν και οι γεωργοί.

Δεν θα πρέπει μόνο να διατηρήσομε τη φυτική και δασική κάλυψη που υπάρχει αλλά και να τη βελτιώνομε χρόνο με το χρόνο ώστε τ΄άγονα ορεινά μέρη σιγά-σιγά να γίνουν και αυτά ωφέλημα με το πράσινο που θ΄αποκτήσουν.Θα πρέπει να βοηθήσομε τους κτηνοτρόφους μας και τους μικροαγρότες των ορεινών μας περιοχών να παραμείνουν στα μέρη όπου η σωματική και ψυχική υγεία είναι υπαρκτές. Δεν μπορούμε να συζητάμε το γεωργικό πρόβλημα της χώρας μας όταν σχεδόν κάθε χρόνο έχομε καταστροφές από αντίξοα καιρικά φαινόμενα. Τις καταστροφές αυτές θα πρέπει να προσπαθήσομε να τις περιορίσομε όσο μπορούμε περισσότερο. Αυτό είναι καθήκον και υποχρέωση όλων μας αλλά και της συντεταγμένης πολιτείας μας. Δεν μπορούμε επίσης να συζητάμε ούτε το συγκοινωνιακό όταν δρόμοι καταστρέφονται, ούτε το αστυφιλικ’ο όταν η εγκατάληψη της ρίζας διώχνει τον δυνατό και ρωμαλέο αγρότη προς την επίπλαστη ευτυχία των μεγάλων πόλεων της πατρίδος μας, αλλά τέλος ούτε το κοινωνικό όταν μαζεύονται τόσοι άνεργοι στα αστικά κέντρα.

6|12|2009

Νικόλαος Ξ. Γρυλλάκης