Αλίκαμπος Αποκορώνου

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=PBizjBdj1Z8
Οι Σφακιανές Μαδάρες και η Ορεινή Έρημος



Οι πιο μυστηριώδεις και αλλόκοτοι, οι πιο τρομακτικά όμορφοι τόποι της Κρήτης βρίσκονται πολύ μακριά από τα σπίτια και τους τουριστικούς προορισμούς. Στο υψηλότερο νότιο μισό των Λευκών Ορέων, γυμνές κωνικές βουνοκορφές που μοιάζουν μεταξύ τους και έχουν κλίση 32 μοιρών καταλήγουν σε ξερές κοιλάδες. Στο εσωτερικό τους υπάρχει μια «κυψέλη» από δολίνες σε σχήμα ανεστραμμένου κώνου.

Με την πρώτη ματιά όλη αυτή η περιοχή μοιάζει εντελώς γυμνή. Στην πραγματικότητα όμως είναι γεμάτη από φυτά που έχουν προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο περιβάλλον, το ωραιότερο από τα οποία είναι η μπλάβη. Οι επιστήμονες ονομάζουν την περιοχή αυτή Ορεινή Έρημο. Οι μελέτες τους έχουν δείξει ότι σχεδόν η μισή από τη χλωρίδα της Ορεινής Ερήμου δεν συναντάται πουθενά αλλού (Oliver Rackham – Jennifer Moody: «Η δημιουργία του κρητικού τοπίου).

Λίγο χαμηλότερα από την Ορεινή Έρημο, στο βόρειο υψηλό κομμάτι των Λευκών Ορέων και σε υψόμετρο 1.400 έως 1.945, υπάρχουν οι Σφακιανές Μαδάρες, τα θερινά βοσκοτόπια των Σφακιανών. Στις αρχές του καλοκαιριού που τα πεδινά και ημιορεινά βοσκοτόπια έχουν εξαντληθεί, τα κοπάδια βρίσκουν στα σημεία αυτά πλούσια τροφή που μπορεί να τα συντηρήσει τους δύσκολους μήνες του καλοκαιριού. Χάρη στα πολλά ενδημικά φυτά αναπτύχθηκε εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα πολύ ιδιαίτερο σύστημα κτηνοτροφίας.

Όπως όλα τα βουνά της Κρήτης, έτσι και τα Λευκά Όρη δεν ανήκουν στο κράτος, αλλά σε ιδιώτες. Η Μαδάρα ανήκει σε πολλούς ιδιοκτήτες που είτε την εκμεταλλεύονται είτε την ενοικιάζουν σε άλλους. Οι Μαδάρες πήραν το όνομά τους από το αρχαιοελληνικό μαδαρός που σημαίνει γυμνός.





Τα Μιτάτα στις Μαδάρες

Τα μιτάτα (τυροκομικές εγκαταστάσεις) στις Μαδάρες αποτελούνται από τους κούμους, πέτρινα χτίσματα απροσδιόριστης ηλικίας χτισμένα με το εκφορικό σύστημα, κουρτες (μαντριά) για τα πρόβατα και περιβόλους.

Κύρια δραστηριότητα των βοσκών είναι η παραγωγή της περίφημης σφακιανής γραβιέρας, του καλύτερου κρητικού πρόβειου τυριού. Η υπεροχή του στηρίζεται στην τροφή των προβάτων που αποτελείται από ενδημικά φυτά, βολβούς και μαλοτήρα και τον τρόπο ωρίμασής του. Το τυρί ωριμάζει σε βαθιές ασβεστολιθικές σχισμές ή βάραθρα, όπου πολλές φορές διατηρείται χιόνι ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες ή σε πέτρινους κούμους που διατηρούν πολύ χαμηλή θερμοκρασία χάρη στον τρόπο κατασκευής τους. Όταν συγκεντρωθούν αρκετές ποσότητες τυριού μεταφέρεται με μουλάρια στην Ανώπολη.





Οι Μαδαρίτες

Είναι καιρός οι πάσης φύσεως περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι επιστήμονες και το κράτος εκτός από τα φυτά και τα ζώα να ενδιαφερθούν και για τους ανθρώπους. Οι Μαδαρίτες είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δραστηριοποιούνται στην αλπική ζώνη, σε ένα περιβάλλον όπου η ομορφιά κόβει την ανάσα. Ζουν σε απολύτως πρωτόγονες εγκαταστάσεις και κάνουν ό,τι ακριβώς έκαναν οι πρώτοι βοσκοί της Μαδάρας πριν από χιλιάδες χρόνια: παράγουν ένα εκπληκτικό «ενδημικό» τυρί που αξίζει πολλά αλλά δεν βγάζει τα λεφτά του. Διανύουν τεράστιες αποστάσεις για να κάνουν τη δουλειά τους, ζουν σε πρωτόγονες εγκαταστάσεις, χωρίς φως, νερό και δρόμους. Για τη μεταφορά των περίφημων τυριών τους χρησιμοποιούν γαϊδάρους και μουλάρια καταβάλλοντας τεράστιο κόπο και χάνοντας πολύ χρόνο. Για μήνες ολόκληρους αφήνουν τις οικογένειές τους μόνες, ενώ σε περίπτωση ατυχήματος είναι σχεδόν καταδικασμένοι. Αν η Ελλάδα έπρεπε να στηρίξει μια αγρο-τουριστική δράση σίγουρα θα ήταν η συγκεκριμένη.





Η Μαλοτήρα

Η μαλοτήρα είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης και αποτελούσε πάντοτε το κατεξοχήν θεραπευτικό πρωινό ρόφημα των κατοίκων της Δυτικής Κρήτης. Φυτρώνει σε υψόμετρο πάνω από 900 μέτρα στα Λευκά Όρη και τον Ψηλορείτη. Το επιστημονικό της όνομα είναι Sideritis syriaca L. (και όχι Sideritis cretica L. Γιατί ο βοτανολόγος που την ονόμασε την μπέρδεψε με φυτά που είχε συλλέξει από τη Συρία).

Η σύγχρονη επιστημονική έρευνα αποκάλυψε την παρουσία στο φυτό αλλά και στο αφέψημά του πολύτιμων φλαβονοειδών ουσιών με ποικίλες φαρμακοδυναμικές δράσεις, όπως διέγερση της καρδιακής λειτουργίας, ελάττωση της πίεσης, κατά της ευθραστότητας των τριχοειδών αγγείων. Στο αιθέριο έλατό της έχουν απομονωθεί 34 ουσίες με διάφορες, αντιμικροβιακές, και άλλες φαρμακευτικές ιδιότητες.



Πηγή: «Νότια Κρήτη» - Ειδικό ένθετο της εφημερίδας «Τα Νέ